Hoefijzers.

Het is nu midden winter, half januari 2001. Koud, vannacht vroor het 10 graden. Als het nu nog gaat sneeuwen ... Een soortgelijke gedachte had ik 55 jaren geleden ook. 16 Januari was toen een woensdag en het had al flink gesneeuwd. Mijn zusje en ik woonden bij onze grootouders op de boerderij. Opa had, hoewel hij niet meer boerde, nog altijd zijn immens groot Limburgs trekpaard op stal staan. Bello! Als jongetje van 5 kon ik er rechtop onderdoor lopen. ”Bello moet vanmiddag scherp gesteld worden”, meldde mijn opa 's morgens bij het ontbijt (pan gebakken spek met eieren) aan mijn oma. ”Ik neem de jongen mee!”
Ik sprong op van mijn stoel, kon geen hap meer door mijn keel krijgen. Het duurde mij te lang voor dat feest zou beginnen. Het feest, het paard scherp stellen, bestond uit het nemen van voorzorgsmaatregelen zodat Bello geen uitglijder maken kon. Het gewone beslag van gladde hoefijzers werd dan vervangen door een ander beslag, bestaande uit hoefijzers met spikes.
Ik mocht dus op de rug van Bello mee naar de smid, die dat karwei uitvoerde. Niemand van mijn vriendjes had een opa met zo'n groot, sterk paard. Ik vertelde in de loop van de morgen het grote nieuws aan iedereen die bitter teleurgesteld werd, omdat hij niet mee mocht.
's Middags was het dan zover. Opa gooide me op de rug van Bello en gezeten in diens lange wintermanen keek ik langs zijn nieuwsgierig draaiende oren naar de wit besneeuwde grond, daar meters diep onder mij. Dit maakte meer indruk dan mijn eerste vliegreis 25 jaren later. De belevenissen konden op die wintermiddag niet op. De smid had wel een paar uren werk. Hij smeedde zelf de hoefijzers, dat was al een spannende beleving op zich. De smidse had maar een paar kleine, vuile raampjes. Veel licht kwam niet naar binnen. De ventilator, die de lucht door de smeedcokes blies, dongde vertrouwenwekkend. Opgeblazen vuurvonkjes dwarrelden als een wolk vuurvliegjes boven het ingestoken hoefijzer. Heel langzaam werden de ijzers in het smidsvuur, geelgloeiend gestookt. Alles dat belangrijk is heeft zijn tijd nodig. Bij de juiste temperatuur, de smid controleerde dat regelmatig door er op te spuwen, werden de ijzers dan in vorm en op maat gebracht. Dat moest allemaal in een hitte (een keer gloeien) gebeuren. Het klinkend geluid van de hamer op het aambeeld zorgde voor de juiste achtergrond akkoorden.
Onze wereld was nog in orde, was in nog harmonie met de tijd en het leven. De poort naar mijn woelige toekomst was echter al op een kier gezet. Ik was nieuwsgierig, ik wilde gretig beleven, ervaren wat, hoe en waarom. Welke jongen of meisje wil dat niet met vijf? Is niet gretig om zijn nog lege levens database met de gebeurtenissen en emoties van de komende halve eeuw te vullen. Als ze na die tijd gerijpt zijn en geoogst kunnen worden zal hij (zij) van hun gesublimeerde waarde genieten. Dat is de kwaliteit van ons bestaan, als ik me nu niet erg vergis!
Tussentijds werd mijn opa door de vrouw van de smid warm gehouden met iets alcoholisch, voor mij was er warme chocolademelk. Zelfs aan Bello werd gedacht. Een zak met haver kreeg hij om zijn hoofd gehangen en de inhoud kon hij rustig, afwisselend op drie benen, soldaat maken. Alleen die arme smid moest werken als een paard aan het paard. Je kunt je nu bijna niet meer voorstellen wat een geklop en gehamer nodig waren om van een reep smeedijzer een passend hoefijzer te vormen. De enige hulpmiddelen die zo'n smid gebruikte waren hitte, een tang en een hamer. Als hij met zijn hamer op het gloeiende metaal begon te slaan, vlogen de vurige spetters in het rond. Ik moest met mijn rug naar het aambeeld gaan staan. Dat deed ik natuurlijk niet. Dan zag ik niks van het gebeuren, het scheppen van een hoefijzer. Ik wist toen nog niet dat de smid de temperatuur van zijn hamer en dus ook van zijn werkstuk regelde door met zijn hamer tussenslagen op het aambeeld te doen. Zijn temperatuurmeting bestond uit herhaaldelijk op het hoefijzer spuwen. Een roffel slagen op het aambeeld en het werkstuk corrigeerde vervolgens de temperatuur. Dat wil zeggen, maakte de gemeten temperatuur gelijk aan de gewenste temperatuur. Als je dat nu zou willen doen, zou je eerst een projectteam moeten inrichten en afspraken maken, wie wat, wanneer en hoe doet. Gegarandeerd zou je drie computers, een netwerk en een werkplaats hardware nodig hebben. Geschatte doorlooptijd een x aantal dagen. Kosten in de x duizend gulden.
Ik begrijp nu volkomen waarom zo'n ouderwets hoefijzer geluk brengt als je het boven de voordeur hangt. De energie die hier lijfelijk in geslagen is zal je heel lang tegen ongeluk beschermen. Dat is zeker! Nietwaar?
De warmte die er in gestopt is zal je gemoed heel lang beschermen tegen verkilling. Dat is ook zeker. Welwaar!
De gebogen vorm, een eenheid met twee parallelle uiteinden symboliseert de verbondenheid met je partner of met de natuur. Het materiaal, het smeedijzer zegt iets over de kwaliteit van die verbinding. Heel lang en heel duurzaam. Juist!
Indien je dit gaat beseffen zul je, net als ik nu, beginnen aan een hoefijzer te verwerven door het zelf te smeden.
Succes met je smederij! Ik hoor te zijner tijd wel hoe dat van jou geworden is.

(C)

jan. 2001

mailbus van Frants

terug naar klets